Ảnh hưởng của chất tẩy rửa tới sức khoẻ và chất lượng không khí trong nhà
Hầu hết trong các gia đình đều không thể thiếu các loại chất tẩy rửa. Tuy nhiên, ít ai biết rằng thành phần chính để sản xuất nên các chất tẩy rửa, vệ sinh đó lại chủ yếu là hóa chất, những chất rất độc hại với con người sử dụng cũng như môi trường.
Các chất tẩy rửa có gây hại cho sức khỏe không ?
Đối với một số người, mùi của Clorox hoặc Lysol đồng nghĩa với một ngôi nhà sạch sẽ. Tuy nhiên, trước khi hít thở sâu để tận hưởng thành quả công việc dọn dẹp của mình, bạn nên biết rằng một số sản phẩm này thực sự có thể gây hại cho sức khỏe của bạn.
Một loạt các hóa chất tẩy rửa gia dụng phổ biến đáng ngạc nhiên có thể là nguồn cung cấp các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC). VOC là khí độc được thải ra trong không khí khi bạn sử dụng một số sản phẩm nhất định. Chúng dễ bay hơi ở nhiệt độ phòng, vì vậy chúng có thể nhanh chóng trở thành một phần của không khí mà bạn hít thở trong khi làm sạch.
Theo Phòng thí nghiệm Quốc gia Lawrence Berkeley, ngày càng có nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra những ảnh hưởng đến sức khỏe do sử dụng các chất tẩy rửa và vệ sinh gia đình. Những cá nhân thường xuyên sử dụng các chất tẩy rửa như một phần công việc của họ, chẳng hạn như các cô lao công, giúp việc nhà, có thể: Tăng nguy cơ mắc bệnh hen suyễn mới khởi phát, tăng thở khò khè và các triệu chứng hen suyễn khác; Tăng nguy cơ nguy hiểm cho sức khỏe tim mạch và tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe tim mạch
Tuy nhiên, việc sử dụng các chất tẩy rửa gia dụng cũng có thể gây ra những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe. Theo Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, những người có tình trạng hô hấp hiện tại, trẻ nhỏ và người già có thể dễ bị tổn thương hơn do tác động của việc tiếp xúc với VOC. Sử dụng các hóa chất tẩy rửa thông thường trong thời kỳ mang thai có thể khiến đứa trẻ sinh ra gặp các vấn đề về sức khỏe đường hô hấp. Các triệu chứng bổ sung của phơi nhiễm VOC bao gồm: Kích ứng mắt và da, phản ứng dị ứng, nhức đầu, viêm họng, buồn nôn và ói mửa, chóng mặt, mệt mỏi.
Tiếp xúc với VOC cũng có thể gây ra các ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe, chẳng hạn như các vấn đề về hô hấp mãn tính, tổn thương thận, gan và hệ thần kinh trung ương và ung thư.
Những điều cần tránh trong các chất tẩy rửa phổ biến
Nếu các thành phần của nhiều hợp chất tẩy rửa thông thường có thể gây hại cho sức khỏe của bạn, thì bạn nên cố gắng tránh hầu hết (nếu không phải tất cả) những loại chất tẩy rửa mạnh.
Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng dễ dàng xác định sản phẩm nào thải khí VOC vào không khí. Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ (ALA) khuyên bạn nên đọc nhãn trên tất cả các vật dụng vệ sinh gia đình trước khi mua. Các sản phẩm được đánh dấu là ít hoặc không có VOC, cũng như những sản phẩm không có hương thơm, chất gây kích ứng và các thành phần dễ cháy, thường là lựa chọn tốt nhất của bạn.
Các chất tẩy rửa gia dụng có hàm lượng VOC cao nên tránh bao gồm:
Thuốc tẩy – Thuốc tẩy clo, chẳng hạn như Clorox, thường được sử dụng để khử trùng các bề mặt trong nhà. Bởi vì nó không phải là chất tẩy rửa đa năng, nó thường được sử dụng chung với các chất tẩy rửa khác. Nó cũng được tìm thấy trong các chất làm sạch được bán trên thị trường dưới dạng các hợp chất “kết hợp” có thể vừa làm sạch vừa khử trùng. Thuốc tẩy clo có chứa VOCs chloroform và methyl chloroform có thể thoát khí trong quá trình sử dụng.
Ngoài ra, trộn thuốc tẩy với các chất tẩy rửa khác có thể tạo ra các sản phẩm phụ nguy hiểm bao gồm cloramin, amoniac dạng khí và axit hypoclorơ. Do đó, bạn không bao giờ được trộn bất kỳ sản phẩm nào có chất tẩy trắng với amoniac hoặc chất tẩy rửa gốc axit.
Chất tẩy rửa dạng xịt, chẳng hạn như Windex và Pledge — Khi bạn sử dụng chất tẩy rửa dạng xịt, bạn sẽ có thêm cơ hội hít thở hóa chất tẩy rửa. Điều này là do một số chất lỏng được phun ra có thể vẫn còn trong không khí thay vì hạ cánh trên bề mặt mà bạn đang làm sạch. Vì vậy, ngoài việc hít phải các khí VOC thải ra, bạn cũng có thể hít vào chính chất làm sạch đó. VOC được tìm thấy trong chất tẩy rửa thủy tinh, chẳng hạn như Windex, có thể bao gồm toluen, 2-butoxyethanol, ethylbenzene, tetrachloroethylene, camphene và limonene. Thuốc xịt làm sạch đồ đạc và sàn nhà, chẳng hạn như Pledge, có thể chứa formaldehyde, ethylbenzene, tetrachloroethylene và toluene.
Nước hoa – Nhiều sản phẩm tẩy rửa cũng có nước hoa chứa VOC được liệt kê dưới các thuật ngữ mơ hồ trên nhãn, chẳng hạn như “hương thơm” hoặc “nước hoa”. ALA thực sự khuyến cáo nên tránh hoàn toàn các chất làm mát không khí. Một cuộc khảo sát năm 2011 trên 25 sản phẩm gia dụng có mùi thơm cho thấy 133 VOCs độc đáo, 24 trong số đó được xếp vào loại độc hại. Chỉ một trong số 133 VOC được liệt kê trên bất kỳ nhãn sản phẩm nào.
Chất làm mới thảm – Bột giặt thảm, giống như thuốc xịt làm sạch, có thêm nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe đường hô hấp. Chúng chứa các chất dạng hạt mịn có thể lơ lửng trong không khí rất lâu sau khi bạn làm sạch xong. Chất tẩy rửa thảm cũng có thể chứa natri tripolyphosphat, glycol ete, toluen, ethylbenzene, xylen, limonene và nhiều loại VOC khác.
Các chất tẩy rửa thông thường khác có thể chứa VOC nguy hiểm bao gồm: Chất tẩy rửa bồn cầu, chất tẩy rửa lò nướng, máy rửa bát và bột giặt, đánh bóng đồ gỗ
Làm thế nào để lựa chọn được các sản phẩm tẩy rửa an toàn
Nếu các sản phẩm được dán nhãn là “xanh” hoặc “tự nhiên” có thể chứa nhiều hóa chất độc hại như các sản phẩm tẩy rửa truyền thống, thì làm cách nào để xác định sản phẩm nào có thể được sử dụng an toàn?
Để giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định sáng suốt khi mua chất tẩy rửa gia dụng, EPA đã phát triển “Tiêu chuẩn lựa chọn an toàn hơn”. Tiêu chuẩn này chỉ định các thành phần có nguy cơ thấp nhất cho từng loại sản phẩm. Các hợp chất làm sạch có nhãn “Lựa chọn An toàn hơn” của EPA đã được phát hiện là chứa “các thành phần an toàn nhất có thể” trong khi vẫn duy trì hiệu quả của chúng.
Ở Việt Nam hiện nay nhiều người tiêu dùng thông thái đã bắt đầu tìm hiểu về các sản phẩm hàng tiêu dùng có chiết xuất, thành phần từ thiên nhiên, không hóa chất độc hại, bảo vệ sức khỏe và môi trường sống xung quanh. Một trong những Thương hiệu được người tiêu dùng đón nhận và có phản hồi tốt nhất đó chính là Hàng tiêu dùng công nghệ sinh học PASSIONFIRE – với thành phần 70% từ thiên nhiên, nguyên liệu chiết xuất từ động thực vật, tinh chất trái cây thực vật, không sử dụng chất tạo thơm. PASSIONFIRE có hệ sinh thái gần 40 mã sản phẩm đáp ứng đầy đủ nhu cầu làm sạch, tẩy rửa cần thiết của các gia đình như: nước giặt, nước rửa chén, tẩy bồn cầu, tẩy đa năng, nước rửa tay, nước lau kính, dầu gội, sữa tắm,…. Số liệu thống kê về mức độ hài lòng khi sử dụng sản phẩm của khách hàng đạt 98,5%
Ngoài việc chuyển sang các chất làm sạch an toàn hơn,Hiệp hội Phổi Hoa Kỳ khuyến nghị sử dụng các phương pháp làm sạch đơn giản hơn bất cứ khi nào có thể. Ví dụ:
– Xà phòng và nước ấm có thể làm sạch nhiều loại rác
– Baking soda có thể được sử dụng thay cho các chất tẩy rửa mạnh hơn
– Dung dịch giấm và nước có thể làm sạch kính hiệu quả không kém gì thuốc xịt hóa học
– Duy trì chất lượng không khí trong nhà khi làm sạch
Không phải lúc nào bạn cũng có thể tránh sử dụng các sản phẩm tẩy rửa có VOC. May mắn thay, có những hành động mà bạn có thể thực hiện để giảm các chất ô nhiễm trong không khí mà bạn thải vào nhà. Để tránh hít phải các hóa chất độc hại trong khi làm sạch:
– Đảm bảo rằng khu vực này được thông gió tốt. Khi bạn đang làm sạch bằng các hợp chất dễ bay hơi, mở cửa ra vào và cửa sổ có thể giúp giảm nồng độ VOC trong nhà của bạn. Bật quạt cũng có thể giúp khói sản phẩm tẩy rửa tan ra.
– Tránh sử dụng chất tẩy rửa trong không gian nhỏ hoặc kín.
– Giữ các sản phẩm có VOC cao bên ngoài nhà hoặc giới hạn trong tủ cất giữ khi không sử dụng. Đảm bảo rằng trẻ em và vật nuôi không thể tiếp cận với các hóa chất tẩy rửa được lưu trữ.
– Sử dụng máy lọc không khí để giúp loại bỏ bất kỳ VOCs nào trong không khí trong nhà của bạn. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý rằng không phải máy lọc không khí nào cũng có tác dụng khử khí.
Không phải tất cả các sản phẩm tẩy rửa đều được tạo ra như nhau. Đọc nhãn sản phẩm và tìm hiểu về các thành phần trong các hợp chất tẩy rửa sẽ giúp bạn lựa chọn những phương án an toàn nhất cho ngôi nhà của mình. Khi bạn sử dụng các chất tẩy rửa an toàn hơn, bạn có thể yên tâm rằng bạn đang duy trì sự sạch sẽ cho ngôi nhà của mình mà không ảnh hưởng đến chất lượng không khí.
Rất mong rằng những chia sẻ trên đây giúp Qúy độc giả hiểu hơn về tác hại của các sản phẩm tẩy rửa hóa chất. Hãy là người tiêu dùng thông thái để bảo vệ sức khỏe chính bản thân và các thành viên trong gia đình.
